ABD'nin Arizona eyaletinde bulunan Büyük Kanyon, tektonik yükselmenin bir ürünüdür. 447 kilometre uzunluğa, 29 kilometre genişliğe ve 1,8 kilometre derinliğe kadar Büyük Kanyon, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük kanyondur. Büyük Kanyon, Colorado Nehri Colorado Platosu'nu keserken milyonlarca yıldır oyulmuştur. Colorado Platosu, milyonlarca yıl önce tektonik yükselme yoluyla yükselen geniş bir alandır. Jeologlar kanyonun yaşını tartışıyorlar - 5 ila 70 milyon yaşında olabilir.

Kanyonlar Dünya'nın Tarihini Ortaya Çıkarıyor
Kanyonlar, bir bölgenin binlerce hatta milyonlarca yıllık tarihinin sessiz günlükleri gibidir. Bir kanyon duvarındaki açıkta kalan kaya katmanlarını inceleyerek iklimin nasıl değiştiğini, belirli zamanlarda ne tür organizmaların yaşadığını ve hatta belki de kanyonun gelecekte nasıl değişebileceğini öğrenebilirler.

Kanyonlar aynı zamanda paleontoloji veya fosil bilimi için de önemlidir. Fosiller genellikle kuru ve sıcak bölgelerde en iyi şekilde korunur. Kanyonlar genellikle aynı koşullar altında oluştuğu için fosilleri incelemek için iyi yerlerdir.

Jeologlar, manzaranın gelecekte nasıl değişeceğini belirlemek için kanyonları inceler. Farklı katmanların erozyon paternleri ve kalınlıkları, farklı yıllardaki iklimi ortaya çıkarabilir. Çok az erozyonun meydana geldiği bir dizi çok kurak yıl, çok ince kaya katmanlarına sahip olacaktır. Genel erozyon ve katmanlanma modeli, bir kanyon boyunca hem nehirden hem de yağmurdan gelen su akış oranını ortaya koyuyor.

Jeologlar, örneğin Büyük Kanyon'un her 200 yılda bir 0,3 metre oranında aşındığını tahmin ediyor. Büyük Kanyon'un bulunduğu jeolojik bölge olan Colorado Platosu oldukça durağan bir alandır. Jeologlar, Colorado Nehri aktığı sürece Büyük Kanyon'un derinleşmeye devam etmesini bekliyorlar.

Denizaltı Kanyonları
En derin kanyonlardan bazıları okyanusun altındadır. Bu denizaltı kanyonları, kıta sahanlıklarını ve kıta yamaçlarını, yani kıtaların su altında kalan kenarlarını keser.

Kanyoning Ne Zaman Yapılır?
Yağışlar nedeniyle bahar ve kış aylarında canyoning yapmak oldukça tehlikelidir. Kanyonların içinde bulunan sular eriyen kar ve yağmurun etkisiyle bu aylarda oldukça yükselerek geçişleri kapatır. Bu nedenle kanyoning sporunun yaz aylarında yapılması tavsiye edilir.

Kanyoning İçin Gerekli Malzemeler
Kanyoning, kanyonların yapısına göre sporcular için zaman zaman tehlikeli olabilir. Kaya tırmanışları sırasında düşmeler ya da taşların yerinden oynaması nedeniyle yaralanmalar yaşanabilir. Büyük kütlelerin yer aldığı kanyonlarda bu kütleler bir kişinin ağırlığını kaldıramayacak yapıya sahip olabilir. Bu gibi durumlar için kullanılacak dayanıklı materyallerin önemi bir kat daha artar.

Kask Özellikle kanyon içindeki çok dar geçitlerden geçerken olası tehlikelere karşı korunmak üzere kafa feneri takılmaya uygun kasklar kullanılması gerekir. İniş ve tırmanışlarda sporcuların kafalarına alacağı darbeleri önleyici dayanıklılıkta olan kasklar tercih edilmelidir.

Ayakkabı
Sağlam bir ayakkabı ya da su geçirmez özelliğe sahip botlar kanyoning sporunun önemli envanteri arasında bulunur. Tabanları vibran ve sürtünme katsayısı yüksek ayakkabılar atlama ve zıplamalarda kaymaları önleyecektir.

Wetsuit
Neopren dalış elbiseleri ile yapılan kanyoning özellikle yüzme sırasında sporcuların üşümesini önler. Wetsuit içine ise çoğu sporcu termal kıyafetler giyerek ekstra koruma sağlar. Bununla birlikte, pamuklu herhengi bir kıyafet yerine mayo ya da bikini de wetsuitlerin altında yeterli olacaktır.

Emniyet Halatı ve Kurtarma İpi
Kaya tırmanışlarında ve inişlerde statik ve esnek yapıda olmayan poliamid dry ip kullanılır. Esneyen ipler sporcuların güvenliğini riske atar. Temel iplerin yanı sıra ortalama 5 metre olan yardımcı ipler de, sporcuların yanında taşıması gereken ekipmanlar arasındadır.

Türkiye’de farklı şehirlerde bulunan kanyonlar, kanyoning sporuyla ilgilenen amatör ve profesyonel sporcuların gözde rotaları arasındadır. Antalya, Denizli ve Kocaeli, özel kanyonları ile öne çıkan şehirler arasında yer alır.

Antalya’da bulunan kanyonlar Türkiye’de canyoning faaliyetinde bulunmak isteyenlerin öncelikli tercihleri arasında bulunur. Farklı zorluk seviyesindeki kanyonlarda tekniğinizi geliştirebilir ve adrenalin dolu saatler geçirebilirsiniz.

Kıbrıs Kanyonu
Antalya’nın Kaş ilçesinde bulunan Kıbrıs Kanyonu canyoning için popüler rotalardan biridir. 40 metreye varan yüksekliklerden ip yardımıyla ilerlerken derin havuzlardan geçebilir ve eşsiz şelaleleri görebilirsiniz. Kaya tırmanışları da Kıbrıs Kanyonu’nda kanyoning etkinliği sırasında yapılmaktadır.

Kaputaş Kanyonu
Kaş’ta bulunan kanyonlardan biri de Kaputaş Kanyonu’dur. Derin ve dar bir vadi olan kanyon çevresinde sarp kayalar yükselir. Kanyonda sürekli su yoğunluğu bulunmaması nedeniyle spora yeni başlayanlar için ideal rotalardan biridir. Su seviyesinin yükseldiği dönemlerde bazı bölümlerde göletler oluşur. Saatler süren kanyoning deneyimini başarı ile bitirenler Kaputaş Plajı’na ulaşır.

Köprülü Kanyon
Mağaraları ve doğal geçitleri ile canyoning yapmak isteyenlerin tercihleri arasındadır. Doğal güzellikler arasında ilerlerken sıra dışı kaya oluşumlarını gözlemleyebilir ve özel atlayışlar gerçekleştirilebilir.

Denizli, Çivril Tokalı Kanyonu
20 kilometrelik bir alanda bulunan Çivril Tokalı Kanyonu’nun en geniş geçitleri 4 metre, en dar olanları ise yaklaşık 1,5 metre’dir. Yüksekliği yer yer 200 metreyi bulan kayalardan oluşan kanyonu geçmek için sporcuların 7-8 saatini burada geçirmesi gerekir. Bazı geçitlerde yürüyerek bazılarında ise yüzerek ilerlenebilir.

Kocaeli, Serindere Kanyonu
Yeşilin ve mavinin tüm tonlarını barındıran Serindere Kanyonu, şelale ve akarsuları ile zorlu bir parkurda kanyoning yapmak isteyenlerin tercihidir. 8 kilometre uzunluğundaki kanyon boyları 10-20 metre arasında olan 6 şelaleyi içinde barındırır. Sarp kayalıklar ve yer yer suyun derinleştiği noktalar farklı tekniklerin kullanılmasını gerektirir.